Podróż Utracone Miasto Lwa

Kościół zbudowany w latach 1904-11 jako świątynia rzymskokatolicka w stylu neogotyckim. Inicjatywę budowy kościoła podjęto, aby uczcić tragiczną śmierć zamordowanej przez szaleńca przy użyciu nożyc pięknej cesarzowej Elżbiety - małżonki austro-węgierskiego monarchy Franciszka Józefa, zwanej popularnie Sisi. Pieniądze na budowę pochodziły w dużej części ze zbiórek organizowanych wśród polskiej części mieszkańców miasta, którzy z racji tego, iż w owym czasie brak było dużego kościoła rzymskokatolickiego we Lwowie, chętnie dawali na ten cel pieniądze. Kościół ten miał tym samym podkreślić polski charakter miasta. Stał się on największą świątynią Lwowa. Po 1946 roku kościół został zamknięty, później jego wnętrza przeznaczono na magazyn kombinatu cukierniczego „Switocz”. Wnętrze świątyni ulegało celowej dewastacji, niszczono wyposażenie i dekoracje. W 1991, po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości, władze miasta przekazały świątynię Kościołowi katolickiemu obrządku bizantyjsko-ukraińskiego. Nowi gospodarze, grekokatolicy, dodali do wezwania kościoła św. Elżbiety także i św. Olgę.

Pomnik jednego z najsłynniejszych ukraińskich działaczy niepodległościowych, a jednocześnie niezwykle kontrowersyjnej postaci, szczególnie z punktu widzenia Polaków. Dla mieszkańców Ukrainy zachodniej bohater narodowy, walczący o wolną i niepodległą Ukrainę, dla mieszkańcow Ukrainy wschodniej zdrajca, a dla Polaków zbrodniarz stojący na czele OUN-B, jednej z frakcji Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Jego oto pomnik odsłonięty został 13 października 2007 roku i najduje się na placu Kropiwnickiego, w pobliżu kościoła św. Elżbiety. Pomnik składa się z 7-metrowej figury Stepana Bandery wykonanej z brązu oraz stojącego za nią 30-metrowego łuku triumfalnego.

Obiekt z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO (1998 r.)

Najważniejsza w mieście świątynia Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego i zarazem siedziba lwowskiego metropolity greckokatolickiego. Położona jest na wzgórzu (321 m n.p.m.), na którym już w XIII wieku istniała drewniana cerkiew, wybudowana przez Lwa Daniłowicza, syna założyciela miasta Daniela Halickiego. Z czasem drewnianą budowlę zamieniono na murowaną z kamienia i cegły w stylu gotyckim. W I poł. XVIII wieku budowę nowej rezydencji i świątyni na wzgórzu św. Jura kazał zbudować metropolita lwowski Atanazy Szeptycki. W latach 1743-44 zburzono starą świątynię i rozpoczęto budowę nowej według projektu Bernarda Meretyna, jednego z najwybitniejszych architektów polskiego rokoka. Prace trwały w latach 1744-64. Po śmierci Meretyna w 1759 roku budowę kontynuował do samego końca Klemens Fesinger. Po śmierci Atanazego Szeptyckiego, nowym metropolitą lwowskim został Leon Szeptycki. To właśnie obu Szeptyckim, stryjowi i bratankowi, świątynia zawdzięcza obecny kształt. Przez kolejne wieki niewiele się zmieniła, dzięki czemu zachowała do dziś swój późno barokowy kształt. W czasach sowieckich (marzec 1946 – sierpień 1990) świątynia odgrywała rolę katedry prawosławnej patriarchatu moskiewskiego. W 1990 świątynię ponownie przejęli grekokatolicy. W 1998 sobór św. Jura razem ze Starym Miastem, Wysokim Zamkiem i Podzamczem został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Dwa place leżące obok siebie niedaleko rynku miasta. Plac Halicki znajduje się zaraz po wyjściu z Prospektu Swobody na południowy-wschód. Tam właśnie w 2001 roku władze miasta postawiły wielki konny pomnik Daniela Halickiego, księcia Rusi Halicko-Wołyńskiej, który ok. 1251 roku założył miasto Lwów, na cześć swego syna Lwa. Trochę dalej na wschód leży Plac Bernardyński na którym znajduje się Kolumna św. Jana z Dukli. Ufundowana w 1736 roku przez Seweryna Michała Rzewuskiego na cześć św. Jana z Dukli, który jak uważano, w 1648 roku uratował Lwów przed najazdem tatarskim oraz wojskami Bohdana Chmielnickiego. Zdobiąca kolumnę figura świętego została usunięta po II wojnie światowej. Na przeciwko kolumny, na placu Bernardyńskim leży Kościół św. Andrzeja i klasztor Bernardynów.

Kościół wybudowany został w latach 1600-1630 dla zakonu bernardynów na miejscu starego drewnianego kościoła (był od drugim po Krakowie kościołem tego zakonu na ziemiach polskich). Jako że kościół znajdował się poza zasięgiem murów obronnych Lwowa, dlatego został ufortyfikowany tworząc imponujący kompleks sakralno-obronny. Głównym architektem był Paweł Rzymianin, najsławniejszy architekt lwowski doby renesansu. Dzięki niemu, świątynia stała się jedną z najokazalszych budowli Lwowa, łącząc elementy włoskiego renesansu z architekturą niderlandzką oraz regionalnym stylem lwowskim. Oprócz samego kościoła kompleks tworzy przylegający do niego klasztor, wolnostojąca dzwonnica, system obwarowań oraz studni na dziedzińcu południowym. Przez wieki kościół nie przechodził większych zmian. Po drugiej wojnie światowej kościół i klasztor zostały zamknięte. Znajdujące się w klasztorze relikwie Jana z Dukli zostały przewiezione do Rzeszowa a później do kościoła Bernardynów w rodzinnej Dukli. W klasztorze umieszczono szkołę muzyczną oraz biura i archiwa miejskie zaś sam kościół pozostawał niewykorzystany - stał pusty i popadał w ruinę. Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości, władze miejskie Lwowa w listopadzie 1991 roku przekazały kompleks klasztorno-kościelny greckokatolickiemu zakonowi Bazylianów. Kościół został zamieniony na cerkiew św. Andrzeja Apostoła i służy wiernym Kościołowi katolickiemu obrządku bizantyjsko-ukraińskiego.

Kościół pw. Zaślubin Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa oraz klasztor Sakramentek

Siostry benedyktynki od Nieustającej Adoracji Najświętszego Sakramentu, zwane w Polsce potocznie sakramentkami, przybyły do Lwowa z Warszawy około 1711 roku. Wybudowano wówczas pierwszy kościół, lecz już w 1743 roku rozpoczeto budowę nowego murowanego kościoła według projektu Bernarda Meretyna. Prace przeciągały się wiele lat, aż w końcu je przerwano w 1780 roku. W latach 1881-87 podjęto się dokończenia budowy a właściwie przebudowy świątyni według projektu Adolfa Minasiewicza i w latach 1902-04 według projektu Władysława Sadłowskiego, kiedy to zbudowano czworokątną wieżę. Całość uzyskała neobarokowy styl. W 1946 kościół i klasztor zostały zamknięte a siostry sakramentki wyjechały ze Lwowa i osiadły na Dolnym Śląsku. Świątynię reaktywowano w 1995 roku gdy została przekazana Kościołowi katolickiemu obrządku bizantyjsko-ukraińskiego. Przemianowana została na kościół Trójcy Świętej i służy grekokatolickiej młodzieży i studentom.

Niezwykłe miejsce na mapie Lwowa, symbol wspaniałości dawnego Lwowa, a raczej ich wielkich mieszkańców. W ciągu przeszło 200 lat pochowano tu około pół miliona ludzi, przede wszystkim Polaków, ale także Ukrainców, Rosjan, Austriaków, Niemców, Żydów i Ormian. Cmentarz ten powstał w 1786 roku. Był jednym z kilku wielkich cmentarzy lwowskich. Na cmentarzach Stryjskim i Janowskim chowano biedotę, na Łyczakowskim zaś ludzi wyższego stanu i bardziej zasłużonych dla miasta. Zaprojektowany został przez Konrada Bauera i Tytusa Tchórzewskiego i jest nie tylko cmenarzem, ale ogromnym kompleksem parkowo-krajobrazowym, liczącym ponad 40 hektarów. Pięknie rzeźbione nagrobki kamienne oraz liczne kaplice leżą na pagórkowatym terenie wśród ogromnej ilości zieleni, drzew, krzewów i paproci. Nagrobki są bogato zdobione, z epitafiami w licznych językach, z przewagą polskiego. Tutaj pochowano wielu bohaterów narodowych, uczestników powstań i wojen, ludzi kultury i nauki. Cmentarz ten jest więc dla Polaków na równi z warszawskimi Powązkami i Cmentarzem Rakowickim w Krakowie. 

Leży zaraz obok Cmentarza Łyczakowskiego. Jest to jedno z najważniejszych i najbarziej znanych miejsc we Lwowie dla Polaków. To miejsce spoczynku około 3000 żołnierzy, z czego przeszło 20% stanowili chłopcy niespełna 18-letni, owe Orlęta Lwowskie. Zginęli w obronie polskości Lwowa pod koniec 1918 roku walcząc z Ukraińcami, którzy także walczyli o swoje racje, chcąc stworzyć wolną i niepodległą Ukrainę ze Lwowem. Jako ze większość miasta stanowili Polacy, Ukraińcy nie mieli szans i przegrali swą walkę, a Lwów został przyłączony do Polski i stał się stolicą województwa.

Jeszcze w czasie walk, pod koniec 1918 roku, zaczęto chować tu poległych. Po kilku miesiącach, władze miasta zdecydowały się o utworzeniu w tym miejscy cmentarza wojskowego dla poległych. Prace budowlane trwały etapami, przez wiele lat dobudowywano kolejne częśći: kolumnady, katakumby, łuk triumfalny, kaplicę oraz półkoliste rzędy mogił. Gdy wojska radzieckie w czasie II wojny światowej wkroczyły do miasta, rozpoczął się proces stopniowego niszczenia Cmentarza Orląt Lwowskich. Wpierw rozkradywano kamienie i płyty, potem zamieniono całe miejsce w wysypisko śmieci. Najgorsze przyszło dopiero 25 sierpnia 1971 roku, gdy czołgi sowieckie oraz spychacze zrównały z ziemią groby i większość zabudowań. Akcja w pełni się nie udała, więc użyto pocisków artyleryjskich. 4 lata później tak zrównane miejsce zamieniono na warsztat kamieniarski, a przez północną część cmentarza, na miejscu grobów, przeprowadzono asfaltową drogę. Sytuacja zmieniła się dopiero w 1989 roku, gry zaczęto powoli porządkować miejsce i myśleć o jego rehabilitacji. Wkrótce zaczęto budowę nowego Cmentarza Orląt Lwowskich, oficjalnie zwanego Cmentarzem Obrońców Lwowa, który miałby być rekonstrukcją starego, przedwojennego. Prace prowadzono aż do 2004 roku, z licznymi problemami, m.in. z uwagi na kontrowersje wzbudzane wśród władz miejskich Lwowa, które nastawione były bardziej na utrzymywaniu ukraińskiego charakteru miasta. Również władze w Kijowie były niezbyt przychylne rekonstrukcji "polskiego" cmentarza. Sytuacja zmieniła się zasadniczo po Pomarańczowej Rewolucji, gdy nowo wybrany prezydent Ukrainy, Wiktor Juszczenko, doprowadził do kompromisu. Z jego właśnie udziałem oraz prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego udbyła się uroczystość otwarcia nekropolii 24 czerwca 2005 roku. 

Zaraz obok nekropolii polskich obrońców Lwowa, jest tworzony Memoriał Wyzwoleńczych Zmagań Narodu Ukraińskiego, czylie miejsce pamięci ukraińskich obrońców miasta, walczących o niepodległość Ukrainy. 

Jest to jedna z najbardziej charakterystycznych budowli miasta. Kopiec usypany został przez mieszkańców miasta na wzgórzu zwanym Wysokim Zamkiem, z inicjatywy i przy wkładzie finansowym Franciszka Smolki. Okazją do budowy tego obiektu była chęć upamiętnienia trzechsetnej rocznicy Unii Lubelskiej (1569 r.). Inicjatywa spotkała się z dużą aprobatą mieszkańców miasta jak i władz miejskich i tych zaborczych, choć Lwów wówczas należał do Cesarstwa Austro-Węgierskiego. 11 sierpnia 1869 roku położono kamień węgielny pod budowę, ozdobiony herbami Polski, Litwy i Rusi oraz napisem: "Wolni z wolnymi, równi z równymi. Polska, Litwa i Ruś zjednoczone Unią Lubelską 12 sierpnia 1569". Na kopiec zaczęto zwozić grudki ziemi ze wszystkich ziem polskich, historycznie ważnych, a także z grobów polskich wodzów i poetów (w tym Mickiewicza i Słowackiego). Szczyt liczy 431 metrów, skąd roztacza się widok na Lwów i okolice. 

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny wraz z klasztorem karmelitów bosych został wzniesiony na Górze Goluszowskiej w latach 1634-42. Projektantem był Jan Pokorowicz, który stworzył światynię jednonawową z systemem kaplic, które połączone tworzą niejako nawy boczne. Prezbiterium zaprojektowano w formie baldachimu wznoszącego się na ośmiu kolumnach. W 1648 roku podczas oblężenia Lwowa przez wojska Chmielnickiego i Tatarów klasztor spłonął, lecz szybko został odbudowany, ale już jako klasztor obronny wyposażony w system fortyfikacji, jako że leżał poza murami miasta. Choć w kolejnych latach wytrzymywał ataki tatarskie, został kolejny raz zniszczony, tym razem przez Szwedów w 1704 roku. Kolejna odbudowa nastąpiła w latach 30-tych XVIII wieku. W 1783 roku karmelici bosi zostali usunięci, a wkrótce potem przejęli go karmelici trzewiczkowi, którzy rezydowali tu do drugiej wojny światowej. W czasach komunizmu mieściło się tutaj muzeum nauki i techniki. W 1991 roku świątynię przekazano zgromadzeniu studytów - jednej z modlitewnych wspólnot kościoła greckokatolickiego, zmieniając jednocześnie nazwę kościoła na św. Michała. 

różne zdjęcia z centrum miasta

Obiekt z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO (1998 r.)

Plac pod budowę rynku powstał, gdy król Kazimierez Wielki postanowił ulokować na nowo Lwów w 1356 roku, nieco na południowy-wschód od starego grodu ruskiego. Plac ma kształt prostokątny i wymiary 142 m x 129 m, z którego rogów wychodzą pod kątem prostym po dwie uliczki. Przypomina tym samym rynki w Warszawie i Wrocławiu. Wokół placu wznoszą się cztery linie kamieniczek, łączna ich liczba wynosi 44. Różnią się bardzo zarówno wiekiem jak i stylem. Początkowo zabudowa była gotycka, jednakże wielki pożar miasta z 3 czerwca 1527 roku zniszczył większość zabudowań na rynku. Po nim, rynek, jak i całe miasto, odbudowano w nowym stylu - renesansowym. Lwów, jako że miał wielkie znaczenie dla Królestwa Polskiego na jego południowo-wschodniej części, tak i jego rynek był świadkiem wielu znaczących momentów w dziejach Polski. Odbywały się tu hołdy, publiczne egzekucje, festyny, obrzędy żałobne i wielkie fety. To tu Władysław II Jagiełło odebrał hołd lenny w 1387 roku od hospodara wołoskiego Aleksandra, a jego syn i następca Władysław III Warneńczyk w 1436 od hospodara Eliasza. Tutaj także publicznie ścięto głowy hospodarom mołdawskim, którzy rzucili rękawicę Królestwu Polskiemu: w 1564 roku Stefana Tomży, w 1577 Jana Podkowy i w 1582 Jankuły. W XIX wieku rynek był widownią demonstracji narodowych i defilad wojskowych. W 1848 roku, gdy rozpoczynała się Wiosna Ludów w całej Europie, tutaj uformowała się Gwardia Narodowa. Tu też w listopadzie 1918 roku proklamowano Wolną Ukrainę Zachodnią, a dwa lata później Józef Piłsudski jako Naczelnik Państwa przyjął defiladę z okazji nadania miastu krzyża srebrnego Orderu Virtuti Militari. W 1998 roku rynek jako integralna część Starego Miasta, wraz z soborem św. Jura, Wysokim Zamkiem i Podzamczem został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Obecny klasztor i kościół stanęły na miejscu starej, na wpół rozebranej świątyni. Przełożeni klasztoru podjęli decyzję o wyburzeniu budowli i zbudowaniu nowej. Głównym jej fundatorem był Józef Potocki, hetman wielki koronny i kasztelan krakowski, który w 1744 roku położył kamień węgielny. Prace budowlane trwały do 1769 roku, kiedy to arcybiskup Wacław Hieronim Sierakowski konsekrował ukończony kościół. Powstała świątynia uważana za jedno z najwybitniejszych dzieł baroku na ziemiach Rzeczpospolitej. Autorem był Jan de Witte, Polak holenderskigo pochodzenia, wojskowy architekt. Świątynia zaplanowana została na rzucie elipsy, a jej owalny korpus przykryła ogromna kopuła zwieńczona latarnią. W latach 90-tych XVIII wieku prowadzono prace wykończeniowe wnętrza, w tym wspaniałe rzeźby autorstwa Sebastiana Fesingera, czołowego przedstawiciela lwoskiej szkoły rokokowej. W latach 1885-1914 przeprowadzono gruntowną restaurację elewacji jak i wnętra kościoła. Dominikanie działali w swym klasztorze do II wojny światowej. Po zakończeniu wojny zostali zmuszeni do opuszczenia swej siedziby. Budynek klasztorny został w 1972 roku zamieniony na Muzeum Religii i Ateizmu, zaś w kościele ulokowano m.in. magazyn cementu; później kościół włączono w skład muzeum, które działało w dotychczasowej formule do 1990 roku. Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości, świątynię przekazano Kościołowi katolickiemu obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, przez co jej nazwa zmieniła się na Cerkiew Najświętszej Eucharystii. W części zabudowań klasztornych nadal mieści się muzeum, lecz już nie ateizmu, ale historii religii.